Sağlık Hizmetleri Sunmak İçin Hastanelere/Kliniklere Yatırım Yapmak

Aralık 2021

Etki Gösterge Getirisi:

10% – 15%

Yatırım Zaman Çerçevesi

Orta Vadeli (5–10 yıl)

Pazar Büyüklüğü

1 Milyar Dolardan Az

İş Modeli Açıklaması

Bölgede Tıbbi Bakımdan Yetersiz Hizmet Alan Ülkelere Sağlık Turizmi Hizmetleri Sunacak Hastane/Klinik Yatırımları

Beklenen Etki

Bu YFA, komşu ülkelerin nüfusları için yüksek kaliteli sağlık hizmetlerine erişimi artıracaktır.

Bölgeler

Doğu Anadolu Bölgesi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi

Sektör
Sağlık Hizmetleri > Sağlık Hizmeti Sağlayıcıları

Direkt İlgili SKA'lar

Dolaylı Etkili SKA'lar:

Sektör
Sağlık Hizmeti

Kalkınma ihtiyacı: 2020 Sürdürülebilir Kalkınma Raporu’na göre, Türkiye’nin SKH 3 (Sağlık ve Refah) konusundaki performansında önemli zorluklar devam etmektedir. Bu durum COVID-19 ile daha da kötüleşiyor

Politika önceliği: İlaç ve tıbbi cihazlar öncelikli yatırım alanları olarak listelenmiştir (11. Kalkınma Planı ve 2020 Cumhurbaşkanlığı Programı). Sağlık Bakanlığı 2019-2023 Stratejik Planı, bilgi teknolojilerinin verimsiz kullanımı, sınırlı Ar-Ge ölçeği, bölgesel sağlık hizmetlerindeki eşitsizlikler ve sağlık personelinin eksik istihdamı gibi kısıtlamaları vurgulamaktadır.

Cinsiyet eşitsizlikleri ve marjinalleşme sorunları: Türkiye’deki sağlık çalışanlarının %60’ı kadındır. (19) Sağlık sektöründeki iş kategorilerinin cinsiyete dayalı dağılımını sağlayan resmi bir veri bulunmamaktadır. Türkiye’de 1000 kişiye 1,83 doktor düşüyor (20), bu OECD ortalaması olan 3,4’ün altında.(21) Şu anda ülkede bir milyon kişiye 19,05 hastane yatağı düşüyor. (20) Bu göstergelerin bölgesel dağılımı sağlanmamakla birlikte, kırsal ve uzak bölgeler sağlık tesislerine ve personele eşit olmayan erişime sahiptir.

Yatırım fırsatları: Geniş çaplı reformlar ve önemli sektörel büyüme, yatırımları sağlığa yönlendiriyor. Katma değeri yüksek ilaç ve tıbbi cihaz üretimi, ülke tarafından öncelikli yatırım alanları olarak gösteriliyor. Ayrıca, uluslararası akredite Joint Commission International kapsamında birçok klinik ve hastanenin varlığı, sağlık turizmi için umutları desteklemektedir.

Temel darboğazlar: Bilim adamları ve sanayi arasındaki işbirliği eksikliği ve özel sektörü temel araştırma limit ölçeğine yatırım yapmaya teşvik etme fırsatlarının eksikliği. Genel olarak, sağlık araştırması ve Ar-Ge altyapısının geliştirilmesi gereklidir

Alt Sektör
Sağlık Hizmeti Sağlayıcıları

Kalkınma ihtiyacı: Bu alt sektör, Türkiye içinde ve dışında sağlık hizmetlerine erişimdeki eşitsizlik doğrultusunda seçilmiştir. Hizmet sunumundaki bölgesel farklılıklar telesağlık ve sağlık turizmi gibi iş modelleri aracılığıyla ele alınabilir.

Politika önceliği: Sağlık Bakanlığı’nın 2019-2023 Stratejik Planında yer alan 6. Hedef, Türk sağlık sektörünün küresel hizmet sunumuna ve ulusal ihtiyaçlara katkı sağlaması çağrısında bulunuyor. Bu doğrultuda rapor, sağlık turizmi ve uzaktan teşhisin hayati önem taşıdığını belirtiyor. hizmet sunum alanları

Cinsiyet eşitsizlikleri ve marjinalleşme sorunları: Türkiye’deki sağlık çalışanlarının %60’ı kadındır. (19) Sağlık sektöründeki iş kategorilerinin cinsiyete dayalı dağılımını sağlayan resmi bir veri bulunmamaktadır. Türkiye’de 1000 kişiye 1,83 doktor düşüyor (20), bu OECD ortalaması olan 3,4’ün altında.(21) Şu anda ülkede bir milyon kişiye 19,05 hastane yatağı düşüyor. (20) Bu göstergelerin bölgesel dağılımı sağlanmamakla birlikte, kırsal ve uzak bölgeler sağlık tesislerine ve personele eşit olmayan erişime sahiptir.

Yatırım fırsatları: Geniş çaplı reformlar ve önemli sektörel büyüme, yatırımları sağlığa yönlendiriyor. Katma değeri yüksek ilaç ve tıbbi cihaz üretimi, ülke tarafından öncelikli yatırım alanları olarak gösteriliyor. Ayrıca, uluslararası akredite Joint Commission International kapsamında birçok klinik ve hastanenin varlığı, sağlık turizmi için umutları desteklemektedir.

Önemli darboğazlar: Belirli bölgelerdeki ulaşım ve telekomünikasyon altyapısı, uzaktan teşhis veya sağlık turizmi hizmetlerine erişimi engelleyebilir.

Pazar Büyüklüğü ve Faktörler
Kritik YFA Birimi

Ziyaret eden sağlık turisti sayısı/yıl

Etki Gösterge Getirisi

10% – 15%

10% – 15%

Türkiye’deki şehir hastanelerindeki mevcut portföylere sahip görüşülen yatırımcılar, %10 ila %12 arasında bir IRR tahmin etmektedir (EUR bazında).

Görüşülen hizmet sağlayıcılara göre, özel hastaneler Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) anlaşmalarından %15 ila %20, SGK anlaşmalarından bağımsız olarak faaliyet gösteriyorsa %20 ila %30 oranında getiri elde etmektedir.

Yatırım Zaman Çerçevesi

Orta Vadeli (5–10 yıl)

Orta Vade (5–10 yıl)

Hastane yapmak için bir yatırım yapıldığında, inşaat ve ruhsatlandırma süreçleri için 2 ila 3 yıl gerekiyor. Resmi açılıştan sonra hastanenin kâr elde etmesi için en az 5 yıl gerekiyor.

Gider Boyutu

1 Milyon Dolar – 10 Milyon Dolar

Piyasa Riskleri ve Ölçek Engelleri

11. Kalkınma Planı sağlık turizminin yasal altyapısının eksik olduğunu belirtmektedir. Medikal turizm, Türkiye’de yasal, ekonomik ve sağlam altyapının geliştirilmesi gereken nispeten yeni bir girişimdir.
Piyasa – Değişken
Öncelikli alt bölgeler, güvenlik endişeleri ve sınır bölgelerindeki siyasi istikrarsızlık nedeniyle yüksek jeopolitik risklere sahiptir.
COVID-19, bulaşıcı etkiler nedeniyle öngörülebilir gelecekte medikal turizm akışını engelleyebilir.

Sürdürülebilir Kalkınma İhtiyacı

Gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerde, kaliteli sağlık hizmetlerine para ve erişim sağlamakta zorlanan orta ve düşük gelirli haneler vardır.

Türkiye’deki tedaviler, birçok Avrupa ülkesine kıyasla tıbbi operasyon maliyetlerinde yaklaşık yüzde 60 tasarruf sağlıyor. (13)

Cinsiyet ve Marjinalleşme

Türkiye ve komşu ülkelerde sağlık hizmetlerine ve personele erişimde bölgesel farklılıklar bulunmaktadır.

Beklenen Gelişim Sonucu

İki hedef grup için sağlık hizmetlerine erişimi artırın: gelişmiş ülkelerdeki orta-düşük gelirli haneler ve düşük gelirli gelişmekte olan bölge ülkelerinin vatandaşları

Bölgedeki mevcut iş fırsatlarını artırmak ve toplumun ekonomik gelişimine katkıda bulunmak

4 saatlik uçuş mesafesinde yaklaşık 1 milyar kişiye ve 57 ülkeye kaliteli sağlık hizmetlerine erişim sağlamak (4)

Cinsiyet ve Marjinalleşme

Kadın, göçmen veya kırsal nüfus için tıbbi hizmetlere erişimi artırmak

İlgili Birincil SKH'ler

3 – İyi Sağlık ve Refah

3.b.1 Ulusal programlarına dahil edilen tüm aşıların kapsadığı hedef nüfusun oranı

3.b.2 Tıbbi araştırma ve temel sağlık sektörlerine toplam net resmi kalkınma yardımı

3.c.1 Sağlık çalışanı yoğunluğu ve dağılımı

Mevcut Seviye %86,47 (18)

2,16 milyar ABD doları (18

1 bin kişi başına 1,75 (18)

Hedef Seviye %100

Bu, dünya ortalamasının (1.49/1 bin) üzerinde, ancak OECD ortalaması olan 2.86/bin (18) altında.

8 – İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme

8.9.1 Turizm doğrudan GSYİH’nın toplam GSYİH’ye oranı ve büyüme oranı olarak

İlgili İkincil SKH’ler

Doğrudan Etkilenen Paydaşlar

Bireyler
Hastalar, bakıcılar, komşu ülkelerdeki hastalar, sağlık çalışanları
Cinsiyet eşitsizliği ve/veya marjinalleşme
Tıbbi hizmetlere eşit olmayan erişimi olan kadınlar, göçmenler veya kırsal nüfus
kurumsal
Sağlık turizmi acenteleri
Kamu sektörü
Hükümetler, Kamu ve Özel Ödeyenler, Sosyal Güvenlik Kurumları

Dolaylı Olarak Etkilenen Paydaşlar

Bireyler
Turizm sektörü çalışanları
Kurumsal
Aracı rezervasyon kuruluşları; havayolları, oteller, diğer turizm hizmet sağlayıcıları

Sonuç Riskleri

Bu iş modeli, sağlık kaynaklarını ve personelini kamu sağlık sigortası planlarının kapsadığı alanlardan ve ulusal sağlık kapasitesinden uzaklaştırabilir (13)

Uluslararası seyahatin çevreye verdiği zarar, sağlık turizminin potansiyel bir olumsuz dışsallığıdır.

Enfeksiyon ve antimikrobiyal direncin ve tehlikeli patojenlerin sınır ötesi yayılması, özellikle COVID-19 bağlamında tekrar eden bir fenomen olabilir (14)

Impact Risks

Beklenmeyen etki riski

Yürütme Riski

Etki Sınıflandırması

B- Fayda Paydaşları

Ne

Önemli, olumlu sonuç: uygun fiyatlı ve kaliteli sağlık hizmeti sunumuna daha iyi erişim.

Kim

Bölgesel olarak gelişmekte olan ve en az gelişmiş ülkelerde kaliteli sağlık hizmetlerine sınırlı erişimi olan yetersiz hizmet alan nüfusların bu yatırımdan faydalanması muhtemeldir.

Risk

Orta Risk (Bu modelin riskleri arasında enfeksiyon ve bulaşma etkileri de bulunmaktadır. Ayrıca, uygun kalite standartları sağlanmadığı takdirde olası mediko-hukuki sorunlar olabilir.) (14)

Etki Tezi

Bu YFA, komşu ülkelerin nüfusları için yüksek kaliteli sağlık hizmetlerine erişimi artıracaktır.

Politik Faktörler

Sağlık Bakanlığı tarafından Ocak 2003’te başlatılan Sağlıkta Dönüşüm Projesi’nin (SDP) stratejik amaçlarından biri “sağlık turizmi, turist sağlığı ve sınır ötesi sağlık hizmetleri sunumu kapasitesini artırmak”tır.

(11. Kalkınma Planı): 11. Kalkınma Planı, hükümetin sağlık turizminin geliştirilmesine yönelik tanıtım ve yatırım faaliyetleri gerçekleştirme planlarını açıklar.

(Sağlık Bakanlığı 2019-2023 Stratejik Planı): Sağlık turizmi sektörünün genişletilmesi, Sağlık Bakanlığı’nın 2019-2023 Stratejik Planı’nda sıralanan hedefler arasında yer alıyor.

Finansal Faktörler

Mali teşvikler: Normalde Türkiye’de ikamet etmeyen yabancılar için sağlık hizmetlerinden KDV Muafiyeti mevcuttur, plastik cerrahi operasyonları bu muafiyetin dışındadır. (15)

Diğer teşvikler: Devletin uluslararası sağlık turizmi yatırımları için kayıt ve koruma, raporlama ve danışmanlık, dokümantasyon, reklam ve pazarlama, yabancı birim ve acente komisyon desteği vb. dahil olmak üzere bir mali destek paketi bulunmaktadır.

Düzenleyici Faktörler

(Yönetmelik): İkili Sosyal Güvenlik Sözleşmeleri: Türkiye ile ikili sözleşmeye taraf bir devletin yabancı uyruklu bir kişi tedavi için Türkiye’ye gelirse, sağlık giderlerinin bir kısmını yurtiçi sağlık sisteminden karşılayabilecek ve kar marjı ödeyebilecektir ( 9) (10)

(Yönetmelik): Uluslararası Sağlık Turizmi ve Turist Sağlığı Yönetmeliği 13 Temmuz 2017 tarih ve 30123 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. insan sağlığı açısından uluslararası standartlar

(Yönetmelik): Joint Commission International, sağlık turizmi tesislerinin kalitesini belgeleyen küresel sağlık hizmetleri akreditasyon kuruluşudur.

ÖZEL SEKTÖR

Devlet tarafından akredite edilmiş 940 sağlık turizmi kuruluşundan oluşan tam listeye kaynaktan (16), resmi akredite sağlık turizmi seyahat acentelerinden oluşan tam listeye kaynaktan ulaşılabilir (17)

DEVLET

Türkiye Sağlık Turizmi Konseyi, Sağlık Bakanlığı, Büyükelçilikler

ÇOK TARAFLILAR

İslam Kalkınma Bankası Özel Sektörünün Geliştirilmesi için İslami Kuruluş, EBRD gibi MDB’ler

 

KAR AMACI GÜTMEYENLER

İslam Kalkınma Bankası Özel Sektörünün Geliştirilmesi için İslami Kuruluş, EBRD