Daha İyi Sağlık İçin Giyilebilir Tıbbi Teknolojiler
Etki Gösterge Getirisi:
Yatırım Zaman Çerçevesi
Pazar Büyüklüğü
Gider Boyutu
Diyabet gibi izleme koşulları gerektiren durumlarda, daha iyi sağlık için giyilebilir cihazlarla senkronize edilen mobil sağlık uygulamaları aracılığıyla sağlıkta erken önlem ve uzaktan izlemeyi kolaylaştırmak.
Beklenen Etki
Bu YFA, erken teşhisi kolaylaştıracak ve sağlık tesisleri üzerindeki baskıyı azaltacak, sağlık ve refah göstergelerine olumlu katkıda bulunacaktır.
Bölgelerİç Anadolu Bölgesi, Doğu Anadolu Bölgesi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi
Geliştirme ihtiyacı: Teknoloji, birçok SDG için kesişen bir sektördür. SDG 9’daki (Sanayi, Yenilik ve Altyapı) performansı açısından, Türkiye büyük zorluklarla karşı karşıya. Ülke, Araştırma ve Geliştirme Harcamaları ve Araştırmacı Sayısı (çalışan bin kişi başına) gibi göstergelerde küresel uzun vadeli hedefin oldukça altında performans gösteriyor. (1)
Politika önceliği: 11. Kalkınma Planı, Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Değerlendirme Raporu, 2020 Yıllık Cumhurbaşkanlığı Programı ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın 2019-2023 Strateji Planı, SKH’lere ulaşılması için teknolojinin önemini vurgulamakta ve rekabetçi üretimin ön koşulu olarak ülke ekonomisini dijital olarak dönüştürmek.
Cinsiyet eşitsizlikleri ve marjinalleşme sorunları: Teknolojide Kadın Endeksi’ne göre, Türkiye’de teknolojide kadın istihdamının oranı sadece %9,91’dir. STEM mezunlarının %37,11’i kadındır. Teknoloji endüstrisinde erkekler ve kadınlar arasında cinsiyetler arası ücret farkı %8.42. Bu, kadınların teknolojide adil ücretlerle istihdamını teşvik eden politikaları ve iş modellerini zorunlu kılıyor. (13)
Yatırım fırsatları: Hükümet, bu sektördeki yatırım ivmesini harekete geçirmeyi amaçlıyor. Mevcut teşvikler TÜBİTAK, KOSGEB, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası tarafından sunulmaktadır. Bu sektöre yatırım yapmanın önemi, hayati hizmetlere uzaktan erişimi gerektiren COVID-19 pandemisinin patlak vermesiyle giderek daha belirgin hale geliyor.
Temel darboğazlar: Türkiye pazarında halihazırda mevcut olan ithal teknolojik ürün ve hizmetlerle fiyatlarda rekabet etme yeteneği; bebek endüstrisi sorunları. IoT gibi en son gelişme alanlarından bazılarında düzenlemelerin belirsizliği ve de siber güvenlik ve veri gizliliği ile ilgili sorunlar.
Geliştirme ihtiyacı: COVID-19, kronik sağlık sorunları olan yüksek risk grubundaki hastaların tedavisi için giyilebilir tıbbi teknolojilerin ve uzaktan izleme hizmetlerinin önemini ortaya koymuştur.
Politika önceliği: Tıbbi cihaz ve teknoloji üretimi, 11. Kalkınma Planı’nda sıralanan öncelikli sektörler arasında yer alıyor.
Cinsiyet eşitsizlikleri ve marjinalleşme sorunları: Teknolojide Kadın Endeksi’ne göre, Türkiye’de teknolojide kadın istihdamının oranı sadece %9,91’dir. STEM mezunlarının %37,11’i kadındır. Teknoloji endüstrisinde erkekler ve kadınlar arasında cinsiyetler arası ücret farkı %8.42. Bu, kadınların teknolojide adil ücretlerle istihdamını teşvik eden politikaları ve iş modellerini zorunlu kılıyor. (13)
Yatırım fırsatları: “Hassas ve optik aletlere sahip tıbbi cihaz ve saat üretimi” Ticaret Bakanlığı tarafından sıralanan öncelikli yatırım alanları arasında yer almaktadır. Böylelikle vergi indirimleri ve KDV muafiyetleri, kredi ve sigorta desteği gibi Bölge 5 Teşviklerinden yararlanmaktadırlar.
Temel darboğazlar: Türkiye pazarında halihazırda mevcut olan ithal teknolojik ürün ve hizmetlerle fiyatlarda rekabet etme yeteneği; genç- endüstri sorunları.
Kritik YFA Birimi
Küresel giyilebilir tıbbi cihaz pazar büyüklüğünün 2027 yılına kadar 93,19 milyar ABD Dolarına ulaşması bekleniyor. Tahmin döneminde %27,9’luk bir bileşik yıllık büyüme oranında (CAGR) ilerlemesi tahmin ediliyor. (7)
Türk tıbbi teknoloji sektöründe halihazırda aktif olan ve görüşleri alınan yatırımcılar, %40’lık bir IRR seviyesini hedefliyor.
Tıbbi cihazların klinik ve düzenleyici onaylara ihtiyacı vardır. Bunun önemli bir bileşeni, ürünün risk düzeyine göre değişen düzenleyici süreçtir. Ürünlerin ayrıca akredite laboratuvarlar tarafından test edilip sertifikalandırılması gerekir, AB’ye ihracat için ayrı prosedürler uygulanır.
Gider BoyutuGiyilebilir teknolojiler, kötü yönetilen kişisel sağlık nedeniyle hastane ziyaretlerini ve yeniden kabulleri azaltan davranışların artışını teşvik eder.
COVID-19 Pandemisi, kronik sağlık sorunları olan yüksek risk grubundaki hastaların tedavisinde giyilebilir tıbbi teknolojilerin ve uzaktan izleme hizmetlerinin önemini ortaya koymuştur.
Kırsal nüfusun, kadınların, göçmenlerin ve diğerlerinin sağlığa erişiminin olmaması veya kısıtlıdır.
Kadınlar şu anda Türkiye’de teknoloji sektöründe eksik istihdam edilmektedir ve bu sektördeki işgücünün yalnızca %9,91’i kadındır. Bu eğilim, yalnızca kadın STEM mezunlarının eksikliğinden kaynaklanmıyor, çünkü Türkiye’deki STEM mezunlarının %37,11’i kadın. (13)
Bu sektördeki artan yatırımlar ve iş fırsatları, bu istihdam açığının kapatılmasına yardımcı olabilir. Ancak, bu girişimi teşvik etmek için hedeflenen politika müdahaleleri ve teşvikler söz konusudur. Bu iş modeli kapsamındaki şirketler, kadın STEM mezunlarını işe almaya teşvik edilmelidir.
Hastane ziyaretlerinin sayısını ve sağlık sistemi üzerindeki genel stresi azaltmak
Hastalık önleme/müdahale için proaktif önlemleri benimsemek ve de hasta sağlığı ve refahındaki sonuçları iyileştirmek
Sistematik izleme sayesinde hasta başına sağlık bakım maliyetlerini azaltmak
Kırsal nüfus, kadınlar, göçmenler ve diğerleri için sağlığa erişim boşluklarını azaltmak
Bu Yatırım Fırsatı Alanı, uygun politikaların uygulanması halinde, kadınlar için iş fırsatlarını artıracak ve teknoloji sektörü istihdamında cinsiyete dayalı ücret farkını azaltacaktır.
3.4.1 Kardiyovasküler hastalık, kanser, diyabet veya kronik solunum yolu hastalığına atfedilen ölüm oranı
3.b.2 Tıbbi araştırma ve temel sağlık sektörlerine toplam net resmi kalkınma yardımı
Mevcut Seviye %16,1 (1)
2,16 milyar dolar (8)
Hedef Düzeyi %9,3 (1)
9.5.1 GSYİH oranı olarak araştırma ve geliştirme harcamaları
9.5.2 Milyon kişi başına araştırmacı (tam zamanlı eşdeğeri)
Mevcut Seviye %0.96 (1)
Milyon kişi başına 1.156,51 (2015) (8) binde 4.01 (1)
Hedef Düzeyi %3,7 (1)
Binde 15 (1)
Siber riskler: Giyilebilir cihazlar aracılığıyla iletilen veriler uygun şekilde güvence altına alınmazsa, şirketler bunun yansımalarıyla karşı karşıya kalabilir.
Bedensel yaralanma riskleri: Arızalı cihazlar yaralanmalara, hastalıklara ve hatta kullanıcıların veya hastaların ölümüne neden olabilir. Cihaz üreticileri bir ürün sorumluluğu davasıyla karşı karşıya kalabilir.
Impact RisksYürütme Riski
Verimlilik Riski
Etki Sınıflandırması
B- Fayda Paydaşları
Önemli, olumlu sonuç: erken teşhislerin kolaylaştırılması ve sağlık hizmetlerinin sayısında azalma.
Bu tıbbi teknolojiler tanıyı kolaylaştıracağından ve tanı verilerine erişilebilirliği artıracağından, hastalar ve sağlık pratisyenleri olumlu etkilenmektedir.
Orta Risk (Cihazlar etkin değilse etki beklendiği gibi oluşmayabilir. Zarar verme potansiyeline sahip olabilir)
Bu Yatırım Fırsatı Alanı, erken teşhisi kolaylaştıracak ve sağlık tesisleri üzerindeki baskıyı azaltacak, sağlık ve refah göstergelerine olumlu katkıda bulunacaktır.
(11. Kalkınma Planı): İlaç ve tıbbi cihaz üretimi, 11. Kalkınma Planı’nda sıralanan öncelikli sektörler arasında yer almaktadır.
(2020 Başkanlık Programı): İlaç ve tıbbi cihazlar, küresel pazardaki rekabet potansiyelleri, ülke çapında bilimsel araştırmaları geliştirme, hasta refahını iyileştirme, nitelikli eğitim ve eğitim alma yetenekleri nedeniyle 2020 Başkanlık Programında listelenen öncelikli sektörler arasında yer alıyor. İnsan kaynakları ve ülke genelinde güvenli istihdam sağlamak durumlarını da kapsıyor.
(2019-2023 Sağlık Bakanlığı Stratejik Planı): Sağlık Bakanlığı 2019-2023 Stratejik Planında bilgi teknolojilerinin verimsiz kullanımı, ülke genelinde sağlık alanında sınırlı Ar-Ge ölçeği gibi Türk sağlık sistemindeki kısıtlamalar hizmet ve kurumsal talepleri karşılayamamayla sonuçlanan sağlık personelinin eksik istihdamı vurgulanmaktadır.
Mali teşvikler: TÜBİTAK Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası, Türkiye Kalkınma Fonu kapsamında “Teknoloji ve Yenilikçilik Fonu” kurdu.
Mali teşvikler: Hassas ve optik aletlere sahip tıbbi cihaz ve saatlerin üretimi, Ticaret Bakanlığı tarafından sıralanan öncelikli yatırım alanları arasında yer almaktadır. Böylelikle vergi indirimleri ve KDV muafiyetleri, kredi ve sigorta desteği gibi Bölge 5 Teşviklerinden yararlanmaktadırlar.
(Yönetmelik): Resmi Gazete sayı no. 15 Mayıs 2014 tarih ve 29001 sayılı Kanun ile “Tıbbi Cihaz Satış, Reklam ve Pazarlama Yönetmeliği” çıkarılmıştır.
(Yönetmelik): Sosyal Güvenlik Kurumu, İlaç İadesi Yönetmeliği ve Alternatif İade Yönetmeliği, geri ödemeleri ve sağlık giderlerinin kapsamını düzenlemektedir.
(Yönetmelik): 5746 Sayılı Kanun – Ar-Ge Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetleri, teknoloji geliştirme bölgelerinde yürütülen faaliyetler ve Bakanlar Kurulu kararlarına ilişkin destek ve teşviklerin kapsamını genişletmektedir.
ÖZEL SEKTÖR
2017 yılında Türkiye tıbbi cihazlar alt sektöründe toplam 3.315 firma ve 44.667 bayi bulunmaktadır. Ayrıca, yerli ve yabancı bankaları da kapsamaktadır.
DEVLET
Sağlık Bakanlığı & TÜBİTAK & Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
Kar Amacı Gütmeyen Kuruluşlar
ARTED (Araştırmacı Tıbbi Teknoloji Üreticileri Derneği), TÜDER (Tıbbi Cihaz Üreticileri ve Temsilcileri Vakfı), SEİS (Türkiye Sağlık Sanayi İşverenleri Sendikası) ve TÜMDEF (Tüm Tıbbi Cihaz Üretici ve Tedarikçi Dernekleri Federasyonu)
SEKTÖR KAYNAKLARI
1) SDG Index & Dashboard, 2020,
2) Sürdürülebilir Kalkınma Raporu Dashboard 2020, OECD Üyeleri, Türkiye,
4) 2020 Yıllık Cumhurbaşkanlığı Programı,
YFA KAYNAKLARI
9) Business Insider, Giyilebilir Teknoloji Tıbbi Cihazlar,
10) KOSGEB, Stratejik Ürün Destek Programı,
11) Gezginler, Şirketler Giyilebilir Ürünlerden Kaynaklanan Riski Azaltmaya Nasıl Yardımcı Olabilir
12) Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 2019-2023 Strateji Planı,