Engelli Öğrenciler Veya Çalışanlar Için Yardımcı Teknoloji Araçları
Etki Gösterge Getirisi:
Yatırım Zaman Çerçevesi
Pazar Büyüklüğü
Gider Boyutu
Engelli öğrenciler veya çalışanlar için yardımcı teknoloji araçları üretmek
Beklenen EtkiBu YFA, kapsayıcı eğitime erişimi teşvik edecek, ülkenin insan kaynaklarını geliştirecek ve eğitim teknolojisinden elde edilen katma değeri artıracaktır.
BölgelerEge Bölgesi, Karadeniz Bölgesi, İç Anadolu Bölgesi, Doğu Anadolu Bölgesi
Geliştirme ihtiyacı: Teknoloji, birçok SDG için kesişen bir sektördür. SDG 9’daki (Sanayi, Yenilik ve Altyapı) performansı açısından, Türkiye büyük zorluklarla karşı karşıya. Ülke, Araştırma ve Geliştirme Harcamaları ve Araştırmacı Sayısı (çalışan bin kişi başına) gibi göstergelerde küresel uzun vadeli hedefin oldukça altında performans gösteriyor. (1)
Politika önceliği: 11. Kalkınma Planı, Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Değerlendirme Raporu, 2020 Yıllık Cumhurbaşkanlığı Programı ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın 2019-2023 Strateji Planı, SKH’lere ulaşılması için teknolojinin ve rekabetçi üretimin ön koşulu olarak ülke ekonomisini dijital olarak dönüştürmenin önemini vurgulamakta.
Cinsiyet eşitsizlikleri ve marjinalleşme sorunları: Teknolojide Kadın Endeksi’ne göre, Türkiye’de teknolojide kadın istihdamının oranı sadece %9,91’dir. STEM mezunlarının %37,11’i kadındır. Teknoloji endüstrisinde erkekler ve kadınlar arasında cinsiyetler arası ücret farkı %8.42. Bu, kadınların teknolojide adil ücretlerle istihdamını teşvik eden politikaları ve iş modellerini zorunlu kılıyor. (17)
Yatırım fırsatları: Hükümet, bu sektördeki yatırım ivmesini harekete geçirmeyi amaçlıyor. Mevcut teşvikler TÜBİTAK, KOSGEB, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası tarafından sunulmaktadır. Bu sektöre yatırım yapmanın önemi, hayati hizmetlere uzaktan erişimi gerektiren COVID-19 pandemisinin patlak vermesiyle giderek daha belirgin hale geliyor.
Temel darboğazlar: Türkiye pazarında halihazırda mevcut olan ithal teknolojik ürün ve hizmetlerle fiyatlarda rekabet etme yeteneği; bebek endüstrisi sorunları. IoT gibi en son gelişme alanlarından bazılarında düzenlemelerin belirsizliği. Siber güvenlik ve veri gizliliği ile ilgili sorunlar.
Geliştirme ihtiyacı: Öğrenme sonuçlarını artırmak için pedagojik araçların kullanılabilirliğini artırmak ve pandemi ışığında uzaktan öğrenme hizmetlerine erişim sağlamak için eğitim sektöründe teknolojiyle bütünleşik çözümlerin benimsenmesine yönelik artan bir ihtiyaç var.
Politika önceliği: Milli Eğitim Bakanlığı’nın 2019-2023 Stratejik Planı, eğitim sisteminde dijitalleşme ve uzaktan öğrenmeyi daha yaygın hale getirme ihtiyacını ele alıyor.
Cinsiyet eşitsizlikleri ve marjinalleşme sorunları: Teknolojide Kadın Endeksi’ne göre, Türkiye’de teknolojide kadın istihdamının oranı sadece %9,91’dir. STEM mezunlarının %37,11’i kadındır. Teknoloji endüstrisinde erkekler ve kadınlar arasında cinsiyetler arası ücret farkı %8.42. Bu, kadınların teknolojide adil ücretlerle istihdamını teşvik eden politikaları ve iş modellerini zorunlu kılıyor. (17)
Yatırım fırsatları: Tübitak, KOBİ’lerin yeni bir ürün üretmeye ve mevcut bir ürünü geliştirme ve iyileştirmeye yönelik Ar-Ge projelerine finansal destek sağlamaktadır. Diğer teşvikler ise Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası tarafından verilmektedir. Bu alan yüksek politika ivmesine sahiptir ve yeni yatırım fırsatları hükümet tarafından desteklenmektedir.
Temel darboğazlar: Eğitime erişimi artırmak için yeni teknolojiler geliştirmek hayati önem taşırken, bazı öğrencilerin bu ürün ve hizmetlere erişmek için ülkedeki telekomünikasyon altyapısına erişimi olmadığını da belirtmek önemlidir. Kamu sektörü hizmet sunumu için inisiyatif almak zorundadır.
Kritik YFA Birimi
Küresel yardımcı teknoloji pazarı, 2015’te 14 milyar dolardan neredeyse iki katına çıkarak 2024’e kadar 26 milyar dolara ulaşacak (7)
%25’ten fazla
Getiri profili, bu alanda görüşülen paydaşlar tarafından tahmin edilmiştir.
Kısa Vade (0–5 yıl)
Bu yatırımlar, gerekli düzenleyici çerçeveler ve piyasa çerçeveleri halihazırda kurulmuş olduğundan ve ilgili teknolojinin düzeyine bağlı olarak yüksek düzeyde sermaye yoğun olmadığı için kısa ve orta vade arasında bir nakit akışı yaratacaktır.
Gider BoyutuBM Engelliler ve Kalkınma Raporu, engellilerin dahil edilmesinin tüm SKH’ler arasında nasıl temel bir tema olduğunu özetlemektedir. (18)
SDG 4, kapsayıcı öğrenme ortamları oluşturarak ve engelliler için gerekli yardımı sağlayarak eşit ve erişilebilir eğitimi garanti etmeye çağırıyor
Küresel olarak, ulusal/uluslararası yoksulluk sınırı altındaki engellilerin payı, engelli olmayanlara göre daha yüksektir ve bazı ülkelerde iki katıdır. (18)
Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından toplanan engellilere ilişkin sosyal ve ekonomik verilere göre, veri tabanına kayıtlı engellilerin yüzde 41,6’sı okuma yazma bilmiyor (8).
Milli Eğitim Bakanlığı, son 20 yılda eğitim sistemindeki engelli öğrenci sayısının yaklaşık 289 bine ulaştığını bildiriyor (9)
6 yaş ve üzeri engelli çocukların yarısı okuma yazma bilmiyor (9)
Özel gereksinimli eğitimin erişilebilirliğini artırmak; SDG 4 doğrultusunda “herkes için kapsayıcı ve eşitlikçi kaliteli eğitim ve yaşam boyu öğrenme fırsatları” elde etmek için çalışmak
Özelleştirilmiş eğitim programları ve eğitim teknolojileri aracılığıyla engellilerin işgücüne entegrasyonunu artırmak
Genellikle göz ardı edilen ve marjinalleştirilen özel ihtiyaçları olan nüfusa yönelik kaliteli eğitime erişim açığının azaltılması
4.1 Hizmet türüne göre temel hizmetleri sunan okulların oranı
4.5.1 Bu listedeki ayrıştırılabilen tüm eğitim göstergeleri için parite endeksleri (kadın/erkek, kırsal/kent, alt/üst refah beşte birlik ve engellilik durumu, yerli halklar ve çatışmalardan etkilenenler gibi diğerleri)
Mevcut Seviye 0.99 GPI (cinsiyet eşitliği için).
Hedef Düzey A 1, farklı gruplar arasındaki pariteyi gösterir
Yardımcı teknolojilerin çoğu, engelli kişilerin özerkliğini geri kazanmayı amaçlasa da sözde özerkliğin tecrit ve sosyal kayıtsızlığa dönüşme riski de vardır. (8)
Yürütme Riski: Faaliyetlerin planlandığı gibi yerine getirilmemesi veya istenen sonuçlara yol açmama olasılığı
Etki Sınıflandırması
B- Fayda Paydaşları
Önemli, olumlu sonuç: kapsayıcı eğitime erişim.
Engelli öğrenciler, okullar ve öğretmenler, içerik ve teknoloji sağlayıcıları bu iş çözümlerinin tanıtımından doğrudan yararlanır.
Düşük Risk (Arızalı cihazlar veya teknoloji hataları, kullanıcılar için düşük olasılıklı riskler oluşturabilir.)
Bu YFA, kapsayıcı eğitime erişimi teşvik edecek, ülkenin insan kaynaklarını geliştirecek ve eğitim teknolojisinden elde edilen katma değeri artıracaktır.
(11. Kalkınma Planı): 11. Kalkınma Planı, özel gereksinimlilere yönelik okulların beşeri ve fiziki olanaklarını geliştirerek eğitime erişilebilirliğin artırılmasını amaçlamaktadır.
(Milli Eğitim Bakanlığı 2019-2023 Stratejik Planı): Milli Eğitim Bakanlığı’nın 2019-2023 Stratejik Planı, eğitim sisteminde dijitalleşme ve uzaktan eğitimin yaygınlaştırılması ihtiyacını ele alıyor.
(2020 Başkanlık Programı ): 2020 Başkanlık Programı, ülkenin insan kaynaklarının olumlu ekonomik ve sosyal dışsallıklar üretecek şekilde geliştirilmesi gereğini ve eğitime erişilebilirliğin ve yaşam boyu eğitim fırsatlarının mevcudiyetinin sağlanmasının önemini vurgulamaktadır.
Mali teşvikler: Tübitak, KOBİ’lere yeni bir ürün üreten veya mevcut bir ürünü iyileştiren Ar-Ge projelerine finansal destek sağlıyor.
Diğer teşvikler: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası, merkez şirketler/projelerde yenilikçi teknolojileri finanse etmek için “Teknoloji ve Yenilik Fonu” kurdu.
(Yönetmelik): Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 42. maddesi, hiç kimsenin eğitim ve öğretim hakkından yoksun bırakılamayacağı ilkesinden hareketle, özel eğitime ihtiyaç duyanların ihtiyaçlarının karşılanmasını gerektirmektedir.
(Yönetmelik): 5378 sayılı Özürlüler Kanunu’nun 15. maddesinde, braille, sesli veya elektronik kitap gibi materyallerin sağlanmasında; altyazılı, sesli betimleyici veya işaret dili vb. filmler Milli Eğitim Bakanlığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yürütülmektedir.
(Yönetmelik): Türkiye’nin de taraf olduğu Birleşmiş Milletler Engellilerin Haklarına Dair Sözleşme’nin 24. maddesi engellilerin eğitim hakkı konusunu fırsat eşitliği bağlamında tanımlamakta ve gerekli tedbirlerin alınmasını talep etmektedir.
Özel sektör
Özel ihtiyaç içerik ve sağlayıcıları, İş Bankası gibi Ar-Ge kredisi olan ticari bankalar; Galata Business Angels, Sabancı Vakfı vb. bireysel ve melek yatırımcılar
Devlet
Milli Eğitim Bakanlığı, TÜBİTAK, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Çok Taraflılar
UNICEF
Kar Amacı Gütmeyenler
Kapsayıcı Eğitim Derneği
Sektör Kaynakları
1) SDG Index & Dashboard, 2020,
2) 2020 Yıllık Başkanlık Programı,
3) 11. Kalkınma Planı
4) Strateji ve Bütçe Başkanlığı Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Değerlendirme Raporu , 2019
5) Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 2019-2023 Stratejik Planı,
6) 2019-2023 Stratejik Planı Milli Eğitim Bakanlığı,
YFA Kaynakları
7) İnternet Erişilebilirlik Bürosu, 2019,
8) OHCHR & TOHAD, 2014,
9) Cumhuriyet Gazetesi, 2018,
10) SDG Tracker, 2020,
“11) Research Gate, 2018,
“12) Angel, Türkiye Melek Yatırımcılar, https://angel.co/turkey/investors“13) Ekonomist, “”Sosyal Girişimlere Destek Yağmuru””,
“15) Bilim Senligi, “”Tubitaktan Egitime Dijital Destek””,
16) The 2019-2023 Strategy Plan of the Ministry of Industry and Technology,
17) Honeypot, Women in Tech Index, 2018
18) Birleşmiş Milletler, Engelliler ve Kalkınma Raporu 2018
19) Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, 2020.